Mojemu Ojcu.

Tato.

Przemawiasz do mnie
bladoróżowym kwiatem jabłoni
szczepionej Twoją ręką sękatą.
Jest cząstka Ciebie w liściach leszczyny,
którą sadziłeś za węgłem domu,
w kącie ogródka, Tato.
Zapalam znicze, poprawiam kwiaty
na Twej mogile w Czarnej,
jednak wciąż wierzę, że choć spocząłeś
w t e j ziemi marnej,
to tak jak chciałeś przez całe życie
‶na swoje wrócić”,
nad Sołokiją choć bezcielesny,
wesoło nucisz.

Szczepan nie mógł się przyzwyczaić do widoku uniesionego w górę horyzontu. W którą stronę nie spojrzał, dalszy widok zasłaniały mu góry. Wschodzące z lewej strony domu słońce , wdrapywało się na najwyższą z nich, a gdzieś tam daleko za nią była miła jego sercu i dłoniom ziemia – czarna, żyzna, swoja. Ona odwdzięczała się bogatymi plonami zbóż, warzyw, sadem pełnym owoców. Nie to co tu..
Pola pięły się stromo by opadać nagle do wąskich, zimnych potoków, które wzbierały po gwałtownych deszczach i nie sposób było przez nie przejechać wozem na kołach z drewnianymi szprychami. Wiele razy, z zaciśniętymi zębami tarmosił zmierzwione siano czy snopki po wywrotce. Przyzwyczajony do płaskiego terenu i odległego horyzontu, nabierał doświadczenia mocując się z nowymi trudnościami.
Opowiadał kilkuletniej córce o swoim sadzie z soczystymi gruszkami, o uginających się od nadmiaru krzakach pomidorów, o takim urodzaju ogórków, że nie było wiadomo co z nimi zrobić. Słuchała go uważnie nie dowierzając jednak trochę. Tu można było zbierać jedynie cierpkie gruszeczki wielkości wiśni, które nabierały słodyczy i beżowego koloru dopiero po długim leżeniu w sianie. Na pokrzywionych jabłoniach czasem nie zdążyły dojrzeć małe, plamiste owoce, zaskoczone przedwczesnym przymrozkiem. Bywało, że i w maju nagle zakurzyło śniegiem i bydło musiało zostać w oborach.
Grzybów tylko był wielki dostatek a poziomki czerwieniły się całymi połaciami, ale w zamian las dostarczał nowych zmartwień przez zapuszczające się, aż do zagród, wilcze hordy. Czasem biegły równolegle do drogi w niewielkiej odległości spoglądając buńczucznie na zaprzęg. Nie pomagał krzyk i strzelanie z bata. Znikały kiedy same uznały za stosowne. Ileż źrebiąt zagryzły na pastwisku. Pozostawiały całą resztę zadowalając się jedynie wygryzionym miękkim brzuchem zwierzęcia.
Nie miał jednak czasu na załamywanie rąk, narzekanie. Zmurszały, słomiany dach domu przeciekał w wielu miejscach a na bielonym wapnem suficie, pojawiały się coraz to nowe rude plamy zacieków. W czasie deszczu pobrzękiwały na różne melodie kapiące, do podstawionych wiader, krople .Dorywcze łatanie dziur nie na wiele się zdawało. A przecież był to najlepszy budynek w zagrodzie, którą mu przydzielono. Stało tu wiele chat krytych strzechą ale bez podłóg, kurnych . Dorodne pokrzywy zasłaniały ich maleńkie okienka a inne zielsko szybko uporało się z wydeptanymi przez t a m t y c h ludzi ścieżkami.
Zaraz po przesiedleniu ruszył z córką na obchód po opuszczonych chyżach. W niektórych snopki od strony izby były czarne od dymu, którym jeszcze zalatywało. W innych rozsiadły się ogromne ,bielone piece z bocznymi schodkami. Tam gospodarze spali zimą, suszyli zioła. Z czasem chałupy rozebrano na budowę mostków i kładek, na łatanie drogi, którą trudno było przejść a co dopiero

---

przejechać.
- Bóg tu już o nas całkiem zapomniał – mawiali przesiedleńcy. Ale oni pamiętali o nim, chociaż miejscową drewnianą cerkiew zamieniono na magazyn zbożowy i zamknięto na kłódki. Wędrowali co niedzielę kilka kilometrów do najbliższego kościoła. Paradne meszty przeważnie niesione były całą drogę w dłoniach i wzuwane dopiero na umyte w strumyku nogi, w pobliżu świątyni. Czasem ktoś jechał wozem ale raczej ten dzień był odpoczynkiem dla koni po tygodniowej pracy w polu i lesie.
- Późnym latem zakwitały w ogródkach fioletowe tojady zwane pantofelkami Matki Boskiej, którymi stroili zielne sierpniowe bukiety. Zaraz po powrocie z kościoła zatykane były za nisko schodzące dachowe krokwie. Strzecha nawisała nisko nad oknami nie wpuszczając do wnętrza zbyt wiele światła. Trudno było też robić coś wieczorami przy nikłym świetle naftowej lampy.
- Opowiadał wtedy Szczepan o latach swojego dzieciństwa, o szkolnych kolegach Ukraińcach i Żydach, z którymi biegał w ciepłe wieczory kąpać się w Sołokii. O wspólnych zabawach, uczeniu się ich języka, modlitw, pieśni i zwyczajów. Umordowany teraz całodzienną harówką, wzdychał tylko przed snem ‶Hospody pomyłuj” lub ‶Boże bądź miłościw”, bo już na wieczorną modlitwę sił nie starczało. Nowy dzień zaczynał od znaku krzyża a ciągnąc kosą mokrą od rosy łąkę śpiewał przepięknie pieśni polskie i ukraińskie. Często wzdychał ‶żeby tak na swoje wrócić, na swoje”.
- Nie tylko na swoje nie było szans żadnych, ale też na żadne inne miejsce, bo lata płynęły i zmieniać się zaczęło to ciężkie życie, choć uparta ziemia ciągle stawiała na swoim. Przybywało też grobów najbliższych, którym klimat skutecznie skracał życie. Ale już i dach był inny, kwitły w przydomowym ogródku nowe gatunki kwiatów, owocowała posadzona leszczyna, drogę do miasta skrócił PKS a wóz dostał gumowe opony. I choć Szczepan to wszystko zauważał i doceniał , choć wsiąkło w tę rolę tyle jego potu to zawsze kiedy odwracał w lewo głowę od wysokiego progu, mówił z żalem w głosie:
- - Ech, na swoje by wrócić!
- Aż dnia któregoś przyniósł listonosz zawiadomienie, że ma się stawić w Szczecinie, jako świadek i opowiedzieć o mordach na polskiej ludności. Wiedział i widział przecież nie mało bo i sam z całą rodziną uciekł w kieleckie, żeby nie podzielić losu zabitych. Nie było go kilka dni. Wrócił i najpierw oznajmił:
- - Nie ma to jak na s w o i m. Zmęczył mnie ten płaski widok za oknem pociągu. Całkiem nie było na czym oka zawiesić.

Załącznik 26392 W drodze z Michniowca do Czarnej!
Pięknie to opisane ... ile Serca i Szacunku dla Taty swego tu zawarłaś, .... WUKA
Proszę pisz więcej...nie tylko wierszem piszesz bardzo " ciepło"

---

Pięknie to opisane ... ile Serca i Szacunku dla Taty swego tu zawarłaś super napisane.. naprawde.. i jeszcze do tego ta fotka.. twoj Tata zapewne to teraz z nami czyta- i na pewno jest szczesliwy :-)


[Późnym latem zakwitały w ogródkach fioletowe tojady zwane pantofelkami Matki Boskiej, którymi stroili zielne sierpniowe bukiety. Zaraz po powrocie z kościoła zatykane były za nisko schodzące dachowe krokwie] prawie czuje ich zapach!


Proszę pisz więcej...nie tylko wierszem piszesz bardzo " ciepło" tak! koniecznie!
Mam wrazenie ze warto zebys opisala kazdy dzien z tamtych lat, z tamtych miejsc, z tamtymi ludzmi! Kazdy zwykly najzwyklejszy dzien moglby byc najpiekniejsza powiescia!
bardzo ładne
nie wszystko rozumiem
Chętnie wyjaśnię....! Pytaj.
"...bo i sam z całą rodziną uciekł w kieleckie, żeby nie podzielić losu zabitych"

A jak Tata wspominał kielecczyznę? Moi ziomkowie dali plamę?
Nie dali plamy. W dodatku znalazł w Starachowicach ...żonę. Brat Ojca działał bardzo czynnie w AK na terenie kielecczyzny. Pozdrawiam.
Poczytałem jeszcze raz 'na chłodno' uważniej i już mi się to zaczyna ukłaać:
Tato uciekł w 42-gim na kielcczyznę a w 51-tym padł ofiarą przesiedleń w ramach akcji H-T. Dobrze kojarzę?
Tylko, czy wrócił z kielecczyzny nad Sołomiję, czy jako osobę "stamtąd", przesiedlono go z kielecczyzny w Bieszczady?
Pasjonująca historia.
Dobrze kojarzysz, choć przyznaję, zakręcone to troszkę ( ale w szczegóły wdawać się nie będę, bo jeszcze bardziej zagmatwam). Po okresie "kieleckim" wrócił do Krystynopola, gdzie się urodziłam (w 50) . Dziadkowie zostali przesiedleni do Michniowca w 51 a my dołączyliśmy do nich w 53, bo znów Rodzice mieli krótki, starachowicki przystanek.Tak czy siak, wrócić "na swoje" nie można było. Wprawdzie nie jechaliśmy ze wszystkimi repatrianckim transportem w Bieszczady, ale za to dobrze pamiętam wielodniową jazdę z całym dobytkiem towarowym pociągiem ze Starachowic do Ustrzyk. Stąd już nie było czym się dostać do Michniowca i chyba odbyło się to ciężarówką.

Do Buby!
W wolnych chwilach spisuję wszystko co pamiętam w grubym kajecie (czyli tradycyjnie).Głównie, żeby to się jakos zachowało dla mojej Wnuczki. Ubolewam strasznie, że nie nagrałam wspomnień mojego Taty, jego pięknego śpiewu. Tego już nie zawrócę....!
tak się zadumałem jak bardzo pogmatwane są życiowe ścieżki ludzi z naszych okolic, po których przejechał się walec historii
i jak dużo szczęścia mamy, że w ogóle pojawiliśmy się na świecie.
Mój dziadek jakiś czas mieszkał w Samborze.
WUKA, dziękuję. W trudnym dniu dzięki Tobie udało się zatrzymać na chwilę i zadumać...
Dziękuję Wuka.
W ten Dzień Zaduszny zapalam światełko za Twojego Tatę i tych wszystkich wysiedlonych z Twoich rodzinnych stron.
Dziękuję doroto z krakowa. Dla wielu, zwłaszcza młodych ludzi, Bieszczady są miejscem wędrówek, muzycznych imprez, szukaniem "egzotyki", fascynacją zakapiorami. Ja, jako forumowy dinozaur, mam też inne odniesienia. To są moje bardzo osobiste wspomnienia, zakorzenione głęboko i powracające dość często, zwłaszcza w dniach takich jak Zaduszki. Napisałam kilka zdań o moim Ojcu, bo dla mnie już na zawsze zostanie Najprawdziwszym Bieszczadnikiem. Takim bezimiennym trochę a jednocześnie jednym z wielu, którzy kochali te góry po swojemu i mocowali się z trudną codziennością.
Ciut więcej można przeczytać na mojej stronie, gdzie uchylam rąbka moich prywatnych zapisków z tamtych czasów. Pozdrawiam najcieplej. WUKA

Napisałam kilka zdań o moim Ojcu, bo dla mnie już na zawsze zostanie Najprawdziwszym Bieszczadnikiem. Takim bezimiennym trochę a jednocześnie jednym z wielu, którzy kochali te góry po swojemu i mocowali się z trudną codziennością. Mój Boże, Wuko... To takie piękne i przejmująco mądre, co napisałaś i we wierszu, i w postach, i w duszy... I choć czytam Twoje słowa tylko na monitorze komputera, to bije z nich tak wiele miłości i ciepła, są takie "naprawdę" ... Dziękuję!

Napisałam kilka zdań o moim Ojcu, bo dla mnie już na zawsze zostanie Najprawdziwszym Bieszczadnikiem. Takim bezimiennym trochę a jednocześnie jednym z wielu, którzy kochali te góry po swojemu i mocowali się z trudną codziennością. Cale szczescie ze bezimiennym.. bo to co z tymi imiennymi bieszczadnikami zrobila obecna komercha to sie slabo robi..

Szkoda ze nie nagralas spiewow czy opowiesci swojego taty.. ja tez teraz zaluje ze nie zapisalam chociaz czesci opowiesci mojego dziadka o wojnie, o ziemiach odzyskanych, przygodach jak z powiesci i zwyklym szarym zyciu tamtych lat, ktore dla nas pachnie czyms niesamowitym.. zawsze czlowiek robi sie madry jak jest juz za pozno..

Zazdroszcze twojej wnuczce takiej babci!! :-D
jako młodzi , tak rzadko interesujemy się przeszłością , historią swych najbliższych. Trawimy terażniejszość...., póżniej jest za póżno- czego żałujemy....
Oni cicho odchodzą, a nam zostaje mgła wspomnień...

buba, też będziesz fajną babcią ;).. / tylko musisz się ciut postarać ! /

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

brytfanna.keep.pl